ŁAŹNIA 1 2011 - INKUBATOR: NIESTWORZONE HISTORIE
28.01-31.03.2011
Kurator: Gabriela Jarzębowska
Artyści: Agnieszka Chojnacka, Wanda Gołkowska, Aleksandra Jach, Arkadiusz Jakubik, Agnieszka Kurant, Jerzy Rosołowicz, Kuba Szczęsny, Grzegorz Sztwiertnia, Zalibarek, Józef Żuk Piwkowski
Projekt w ramach programu Inkubator.
Projekt „Niestworzone historie” wpisuje się w konceptualną tradycję nie-wystawy, w której fakty artystyczne ulegają daleko idącej dematerializacji. Stanowi on dźwiękowe archiwum projektów artystycznych, o których opowiadają sami twórcy (a w przypadku artystów nieżyjących – ich przyjaciele i współpracownicy). Projektów śmiałych, wizjonerskich, utopijnych. W radykalny sposób zacierających granicę między życiem a sferą artystyczną. A poprzez swój rozmach bądź konceptualny charakter – z założenia nierealizowalnych.
Urbanistyczne wizje Jarosława Kozakiewicza, pomysł stworzenia doskonałych falansterów dla artystów Grzegorza Sztwiertni czy penetrujące obszar fikcji metaartystyczne koncepty Agnieszki Kurant – to tylko kilka przykładów uzmysławiających, że refleksja o charakterze utopijnym przez artystów wciąż jest podejmowana, nawet jeśli przewrotny bądź polemiczny charakter tych projektów przesuwa ich wydźwięk w stronę myślenia dystopijnego.
Wysyp dzieł sztuki mentalnej związany jest z pojawieniem się Polsce refleksji konceptualnej, a za jej najznamienitszy wyraz uznawana jest przełomowa wystawa Jerzego Ludwińskiego w galerii pod Moną Lisą pod koniec 1970 roku. To na „Sztuce Pojęciowej” zostały zaprezentowane tak sztandarowe realizacje „sztuki niemożliwej”, jak „Kreatorium kolumny stalagnatowej Milenium” Jerzego Rosołowicza czy „Kinestezjon” Wandy Gołkowskiej. A raczej: przedstawione zostały ich projekty – wykresy, rysunki i opisy dzieł, które nigdy nie miały zostać zrealizowane. To owe dokumenty właśnie stały się naszym jedynym kodem dostępu do właściwego dzieła, znajdującego się całkowicie w sferze mentalnej – kodem dostępu przywołującym na myśl baudrilladrowskie simulacrum, kopię pozbawioną oryginału.
W „Niestworzonych historiach” ów kod dostępu zostaje przesunięty w stronę jego faktycznej dematerializacji. Zapis werbalny stanowi podważenie tradycyjnego – i nadal najczęściej występującego – paradygmatu, zgodnie z którym w przestrzeni wystawienniczej prezentowane są materialne obiekty. Nawet jeśli stanowią one jedynie (lub aż) dokumentację pracy lub wydarzenia artystycznego, sam fakt umieszczenia ich w kontekście sztuki automatycznie przesuwa ich zawartość semantyczną w stronę faktów artystycznych. Zapis dźwiękowy natomiast stanowi formę bardziej transparentną, a zarazem odporną na pokusy formalizmu. Użycie komunikatów werbalnych do opisu działań konceptualnych zastosowała – z wyśmienitym skutkiem – Sylvia Kolbovski w „Nieadekwatnej historii sztuki konceptualnej”. Jednak zabieg wykorzystania „mówionego archiwum” w stosunku do dzieł sztuki pojęciowej zdaje się wciąż obszarem słabo eksploatowanym. Tymczasem niematerialność zapisu dźwiękowego w naturalny sposób koresponduje z niematerialnością opisywanych projektów, znosząc zarazem barierę buforową między twórcą a odbiorcą, którą zazwyczaj tworzy materialny obiekt. Podważając najbardziej powszechny model sytuacji artystycznej artysta-dzieło-odbiorca i kierując go w stronę modelu bezpośredniego kontaktu artysta-odbiorca, przesuwa swoją strukturę w stronę działań performatywnych. Poprzez owo przesunięcie akcentów w stronę „obecności” artysty (a konkretnie jego głosu) za którą skrywa się opisywane, nieistniejące dzieło, stworzona zostaje przestrzeń przywołująca charakter oral history, a zarazem kwestionująca jej założenia. Wykreowane realizacje stanowią bowiem fikcję, istniejącą jedynie w sferze mentalnej. Stworzone w ten sposób wirtualne archiwum niezrealizowanych projektów ewokuje pytania dotyczące funkcjonowania iluzji w sztuce, relacji między ideą a jej materializacją oraz miejsca i celu utopijnych wizji we współczesnej rzeczywistości.
Gabriela Jarzębowska
Niestworzone historie opowiadają:
Agnieszka Chojnacka – absolwentka fotografii na ASP w Łodzi, zajmuje się instalacją dźwiękową i wideo.
Jan Chwałczyk (opowiada o pracach Wandy Gołkowskiej i Jerzego Rosołowicza) – nestor polskiej awangardy, malarz, rzeźbiarz, twórca instalacji przestrzennych, autor wystaw i publikacji mail artu.
Aleksandra Jach - kuratorka, krytyczka, historyczka sztuki. Interesuje się działaniami anarchistycznymi, erotyzmem, projektowaniem zrównoważonym, alternatywną edukacją, reprezentacjami wsi. Ostatnio z Krzysztofem Skoczylasem rozpoczęła działanie na rzecz „playbio" - ogrodnictwa zaangażowanego;
Arkadiusz Jakubik - aktor, reżyser, autor musicali i słuchowisk radiowych. Autor m.in. musicalu o biografii Jima Morrisona i The Doors „Jeździec Burzy" oraz „Prostej historii o miłości” uznanej za jedną z najciekawszych polskich fabuł 2010 roku.
Agnieszka Kurant – autorka wystaw i projektów artystycznych oscylujących wokół refleksji konceptualnej. Absolwentka m.in. creative curating na Goldsmiths College w Londynie. Pierwsza polska artystka zaproszona na Frieze.
Kuba Szczęsny – architekt i artysta wizualny, od 2001 roku współtworzy grupę Centrala. Projektuje budynki, plany urbanistyczne, wnętrza, wystawy oraz instalacje przestrzenne. Interesują go animowane obiekty mechaniczne i temat mistyfikacji w sztuce.
Grzegorz Sztwiertnia – tworzy obrazy, obiekty, rzeźby, wideo, instalacje, przeprowadza akcje artystyczne. Pisze i publikuje teksty stanowiące ważną część jego artystycznej strategii.
Zalibarek – krakowski rysownik, twórca wideo i instalacji przestrzennych, prozaik, orędownik schulzowskiej metody mityzacji rzeczywistości, redaktor naczelny magazynu o zabarwieniu nadrealnym Puzdro.
Józef Żuk Piwkowski - Jednym okiem widzi ostro z bliska, drugim z daleka. Żeby pogłębić tę schizofrenię, przez lata ćwiczył dwie różne części mózgu, jedną – dla nauki – na politechnice, a drugą – dla sztuki – w szkole filmowej. Stąd jego motto: „Sztuka (i nauka) jest najważniejsza".
Artyści: Agnieszka Chojnacka, Wanda Gołkowska, Aleksandra Jach, Arkadiusz Jakubik, Agnieszka Kurant, Jerzy Rosołowicz, Kuba Szczęsny, Grzegorz Sztwiertnia, Zalibarek, Józef Żuk Piwkowski
Projekt w ramach programu Inkubator.
Projekt „Niestworzone historie” wpisuje się w konceptualną tradycję nie-wystawy, w której fakty artystyczne ulegają daleko idącej dematerializacji. Stanowi on dźwiękowe archiwum projektów artystycznych, o których opowiadają sami twórcy (a w przypadku artystów nieżyjących – ich przyjaciele i współpracownicy). Projektów śmiałych, wizjonerskich, utopijnych. W radykalny sposób zacierających granicę między życiem a sferą artystyczną. A poprzez swój rozmach bądź konceptualny charakter – z założenia nierealizowalnych.
Urbanistyczne wizje Jarosława Kozakiewicza, pomysł stworzenia doskonałych falansterów dla artystów Grzegorza Sztwiertni czy penetrujące obszar fikcji metaartystyczne koncepty Agnieszki Kurant – to tylko kilka przykładów uzmysławiających, że refleksja o charakterze utopijnym przez artystów wciąż jest podejmowana, nawet jeśli przewrotny bądź polemiczny charakter tych projektów przesuwa ich wydźwięk w stronę myślenia dystopijnego.
Wysyp dzieł sztuki mentalnej związany jest z pojawieniem się Polsce refleksji konceptualnej, a za jej najznamienitszy wyraz uznawana jest przełomowa wystawa Jerzego Ludwińskiego w galerii pod Moną Lisą pod koniec 1970 roku. To na „Sztuce Pojęciowej” zostały zaprezentowane tak sztandarowe realizacje „sztuki niemożliwej”, jak „Kreatorium kolumny stalagnatowej Milenium” Jerzego Rosołowicza czy „Kinestezjon” Wandy Gołkowskiej. A raczej: przedstawione zostały ich projekty – wykresy, rysunki i opisy dzieł, które nigdy nie miały zostać zrealizowane. To owe dokumenty właśnie stały się naszym jedynym kodem dostępu do właściwego dzieła, znajdującego się całkowicie w sferze mentalnej – kodem dostępu przywołującym na myśl baudrilladrowskie simulacrum, kopię pozbawioną oryginału.
W „Niestworzonych historiach” ów kod dostępu zostaje przesunięty w stronę jego faktycznej dematerializacji. Zapis werbalny stanowi podważenie tradycyjnego – i nadal najczęściej występującego – paradygmatu, zgodnie z którym w przestrzeni wystawienniczej prezentowane są materialne obiekty. Nawet jeśli stanowią one jedynie (lub aż) dokumentację pracy lub wydarzenia artystycznego, sam fakt umieszczenia ich w kontekście sztuki automatycznie przesuwa ich zawartość semantyczną w stronę faktów artystycznych. Zapis dźwiękowy natomiast stanowi formę bardziej transparentną, a zarazem odporną na pokusy formalizmu. Użycie komunikatów werbalnych do opisu działań konceptualnych zastosowała – z wyśmienitym skutkiem – Sylvia Kolbovski w „Nieadekwatnej historii sztuki konceptualnej”. Jednak zabieg wykorzystania „mówionego archiwum” w stosunku do dzieł sztuki pojęciowej zdaje się wciąż obszarem słabo eksploatowanym. Tymczasem niematerialność zapisu dźwiękowego w naturalny sposób koresponduje z niematerialnością opisywanych projektów, znosząc zarazem barierę buforową między twórcą a odbiorcą, którą zazwyczaj tworzy materialny obiekt. Podważając najbardziej powszechny model sytuacji artystycznej artysta-dzieło-odbiorca i kierując go w stronę modelu bezpośredniego kontaktu artysta-odbiorca, przesuwa swoją strukturę w stronę działań performatywnych. Poprzez owo przesunięcie akcentów w stronę „obecności” artysty (a konkretnie jego głosu) za którą skrywa się opisywane, nieistniejące dzieło, stworzona zostaje przestrzeń przywołująca charakter oral history, a zarazem kwestionująca jej założenia. Wykreowane realizacje stanowią bowiem fikcję, istniejącą jedynie w sferze mentalnej. Stworzone w ten sposób wirtualne archiwum niezrealizowanych projektów ewokuje pytania dotyczące funkcjonowania iluzji w sztuce, relacji między ideą a jej materializacją oraz miejsca i celu utopijnych wizji we współczesnej rzeczywistości.
Gabriela Jarzębowska
Niestworzone historie opowiadają:
Agnieszka Chojnacka – absolwentka fotografii na ASP w Łodzi, zajmuje się instalacją dźwiękową i wideo.
Jan Chwałczyk (opowiada o pracach Wandy Gołkowskiej i Jerzego Rosołowicza) – nestor polskiej awangardy, malarz, rzeźbiarz, twórca instalacji przestrzennych, autor wystaw i publikacji mail artu.
Aleksandra Jach - kuratorka, krytyczka, historyczka sztuki. Interesuje się działaniami anarchistycznymi, erotyzmem, projektowaniem zrównoważonym, alternatywną edukacją, reprezentacjami wsi. Ostatnio z Krzysztofem Skoczylasem rozpoczęła działanie na rzecz „playbio" - ogrodnictwa zaangażowanego;
Arkadiusz Jakubik - aktor, reżyser, autor musicali i słuchowisk radiowych. Autor m.in. musicalu o biografii Jima Morrisona i The Doors „Jeździec Burzy" oraz „Prostej historii o miłości” uznanej za jedną z najciekawszych polskich fabuł 2010 roku.
Agnieszka Kurant – autorka wystaw i projektów artystycznych oscylujących wokół refleksji konceptualnej. Absolwentka m.in. creative curating na Goldsmiths College w Londynie. Pierwsza polska artystka zaproszona na Frieze.
Kuba Szczęsny – architekt i artysta wizualny, od 2001 roku współtworzy grupę Centrala. Projektuje budynki, plany urbanistyczne, wnętrza, wystawy oraz instalacje przestrzenne. Interesują go animowane obiekty mechaniczne i temat mistyfikacji w sztuce.
Grzegorz Sztwiertnia – tworzy obrazy, obiekty, rzeźby, wideo, instalacje, przeprowadza akcje artystyczne. Pisze i publikuje teksty stanowiące ważną część jego artystycznej strategii.
Zalibarek – krakowski rysownik, twórca wideo i instalacji przestrzennych, prozaik, orędownik schulzowskiej metody mityzacji rzeczywistości, redaktor naczelny magazynu o zabarwieniu nadrealnym Puzdro.
Józef Żuk Piwkowski - Jednym okiem widzi ostro z bliska, drugim z daleka. Żeby pogłębić tę schizofrenię, przez lata ćwiczył dwie różne części mózgu, jedną – dla nauki – na politechnice, a drugą – dla sztuki – w szkole filmowej. Stąd jego motto: „Sztuka (i nauka) jest najważniejsza".
BIP