„Niemożliwość wyspy” to zestaw filmów artystycznych, których osią jest destrukcja naszej planety spowodowana działalnością człowieka. Rozgrywające się w różnych częściach świata historie łączą dwa płynne żywioły: ropa i woda. Pierwsza z narracji dotyczy podnoszącego się poziomu wody w morzach i oceanach – przez co w szybkim tempie znikają tereny przybrzeżne, zmuszając do migracji całe społeczności – a także destruktywnego wpływu plastiku i innych odpadów dryfujących po powierzchni oceanów. Druga opowieść przybliża problem paliw kopalnych, których masowa eksploatacja odwraca bieg geologii – wydobywa się na powierzchnię substancję, ukrycie której zajęło planecie miliony lat, zaś jej spalanie na powrót wprowadza do atmosfery zanieczyszczenia na niespotykaną wcześniej skalę. Ropa i woda to płynne żywioły, które w równym stopniu mogą łączyć i dzielić ludzi i terytoria, na poziomie fizycznym, gospodarczym i społecznym. To one stanowią podstawę współczesnej narracji o podboju i kolonizacji, i to one ostatecznie kształtują pole walki o coraz uboższe zasoby naszej planety.
PRACE
New Mineral Collective (Tanya Busse i Emilija Škarnulytė)
Hollow Earth
wideo SD, 23’
2013
New Mineral Collective (Tanya Busse and Emilija Skarnulyte), Hollow Earth (2013)
Hollow Earth (2014) to wizualna medytacja i analiza współczesnego stanu zasobów na okołobiegunowych obszarach dalekiej Północy. Ten krótkometrażowy film, łączący materiały badawcze, ujęcia krajobrazów i archiwalne nagrania, przedstawia refleksję na temat zmieniającego się charakteru Północy – miejsca, gdzie do głosu dochodzą przemoc, pragnienie, chciwość i emocje.
Michelle Claire Gevint
The Sweet Stench of Sulfur
wideo 4K, 9’
2017
Michelle Claire Gevint, The Sweet Stench of Sulfur (2017)
Na obrzeżach Morza Martwego w Izraelu masowo powstają nowe formacje geologiczne: leje krasowe, które w wyniku przyspieszonego wysychania akwenu, zmian klimatu i działalności człowieka „pochłaniają” stworzone przez człowieka siedliska. Choć są niezwykle niebezpieczne i nieprzewidywalne, te zielono-pomarańczowo-błękitne zbiorniki są pełne nieoczywistego piękna. Przywodzą na myśl krajobrazy marsjańskie, stanowiąc jednocześnie tajemnicze źródło życia mikrobiologicznego w ekosystemie znanym ze swej jałowości. Podstawą narracji filmu jest wywiad z geologiem, który został „wchłonięty” przez lej. Spędził wiele godzin w zagłębieniu w Ziemi, doświadczając przez ten czas skrajnych uczuć: od nadziei po rozpacz. Film zawiera w sobie elementy dokumentu, fabuły i historycznego eseju, łącząc echa mitycznej przypowieści z apokaliptycznymi wizjami, które sprawiają wrażenie odprysków snów i halucynacji. Zachęca nas do przeanalizowania interakcji człowieka z przyrodą i tego, w jaki sposób natura odzyskuje swoją autonomię w drodze potężnych klęsk żywiołowych, będących motorem przeobrażeń.
Isabelle Hayeur
Castaway
wideo HD, 15’
2012
Isabelle Hayeur, Castaway (2012)
Castaway powstał w mętnych wodach Witte’s Marine Salvage nieopodal Staten Island w Nowym Jorku. To osobliwe, wymarłe miejsce jest największym cmentarzyskiem statków na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych i miejscem ostatniego spoczynku różnego rodzaju wraków z różnych epok: promów, barek, kutrów rybackich, a nawet starych holowników parowych. Ich kadłuby powoli rdzewieją w mule cieśniny Arthur Kill – naszpikowanego rafineriami przesmyku, po którym wciąż pływają tankowce. Ten toksyczny teren położony nieopodal Chemicznego Wybrzeża New Jersey i dawnego wysypiska Fresh Kills, który w przeszłości pokrywały słone mokradła, lasy i słodkowodne bagna, stał się ofiarą licznych klęsk ekologicznych. Castaway to zakulisowe spojrzenie na ukryte, mroczne konsekwencje industrializacji i próba pokazania, jaki koniec nieuchronnie czeka niezrównoważoną kapitalistyczną gospodarkę.
Ursula Biemann
Deep Weather
wideo HD, 9’
2013
Ursula Biemann, Deep Weather (2013)
Ropa i woda to dwie pradawne ciecze, na których opiera się narracja filmu, aktywują one bowiem głębokie zmiany w ekologii naszej planety. Deep Weather pokazuje nieustanne poszukiwania paliw kopalnych i ich toksyczny wpływ na klimat, a także konsekwencje tego procesu dla wielu autochtonicznych mieszkańców różnych części świata. Topnienie lodowców himalajskich, podnoszenie się poziomu mórz i oceanów oraz ekstremalne zjawiska pogodowe w coraz większym stopniu definiują wodno-lądowy tryb życia, jaki zmuszona jest prowadzić ludność Bangladeszu. Film przedstawia niesamowity wspólny wysiłek, jakim było zbudowanie ziemnych wałów ochronnych. Wskutek zmian klimatu praca fizyczna, wykonywana przez tysiące ludzi bez pomocy maszyn, staje się rzeczywistością dla większości mieszkańców deltowych terenów globalnego Południa. Środki te podejmowane są przez ludzi, których życie stopniowo przenosi się na tereny wodne: boją się oni, że duże obszary Bangladeszu znajdą się w przyszłości pod wodą i to ona zostanie ogłoszona terytorium ich państwa.
Fiona Tan
News from the Near Future
czarno-biała, kolorowana projekcja wideo, 9’30’’
2003
Fiona Tan, News From the Near Future (2003)
W News from the Near Future znajdziemy szereg elementów, które odgrywają kluczową rolę w sztuce Fiony Tan. Film, zmontowany z archiwalnych biało-czarnych nagrań z Amsterdam Filmmuseum – które po pokolorowaniu nabrały niemal malarskiego charakteru – porusza kwestię pamięci i przemijania. Głównym motywem jest tu woda. Widz staje naprzeciw morza, po którym pływają różnego rodzaju łodzie – od małych jachtów po wielkie parowce. Fale obmywające brzeg, krajobrazy z wielkimi wodospadami oraz klęski naturalne, których elementem są powodzie, przypominają nam o ambiwalentnej relacji człowieka z przyrodą.
Sara Tirelli, Cassandra (2017)
O ARTYSTKACH
New Mineral Collective (Tanya Busse i Emilija Škarnulytė)
New Mineral Collective skupia się na współczesnej polityce krajobrazowej, chcąc lepiej zrozumieć charakter i zakres interakcji człowieka z powierzchnią ziemi. NMC to organizm infiltrujący przemysł wydobywczy alternatywnymi siłami, takimi jak pragnienie, górnictwo ciała (body mining) i akty kontrposzukiwawcze (counter prospecting). Ich prace pokazywane były w kraju i zagranicą, m.in. na Międzynarodowym Biennale Sztuki w Boliwii SIART, w Göteborg Kunsthall, Tromsø Kunstforening, a ostatnio w ramach międzynarodowego, objazdowego programu Conflict: Artists’ Film International Season 7, 2015–2016 zorganizowanego przez Whitechapel Gallery w Londynie. Od 2015 r. NMW współtworzą Emilija Škarnulytė i Tanya Busse.
Michelle Claire Gevint
Michelle Claire Gevint to interdyscyplinarna artystka pochodzenia izraelsko-amerykańskiego, aktualnie mieszkająca na Brooklynie. Licencjat sztuk pięknych zdobyła na Bezalel Art Academy w Jerozolimie, po czym przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie dostała stypendium od Parsons School of Design na ukończenie studiów magisterskich w tej dziedzinie. Wybrane wystawy i pobyty rezydencyjne: The Bronx Museum of Art, AIM Biennial, Fridman Gallery (Nowy Jork), Local Projects Gallery (Nowy Jork), Trestle Gallery (Nowy Jork), Ermitaż (Rosja), Beijing Design Festival (Chiny), Ping Yao Photo Festival (Chiny), Auckland Photo Festival (Nowa Zelandia), Sotheby's Chicago (USA), MICA, Baltimore (USA), G91 (Nowy Jork), Marble House Residency (Vermont, USA) i Vermont Studio Center. Jej prace były publikowane np. w „The Chicago Sun Times”, katalogu „Recinema”, „Sidney College of Arts” i „Arts Culture Beat”, na internetowym blogu Uniwersytetu Columbia, „Art Fuse” oraz „The Berkshire Eagle”.
Isabelle Hayeur
Isabelle Hayeur (ur. w 1969 r. w Montrealu) mieszka i pracuje w Quebecu (Kanada). Zajmuje się fotografią i eksperymentalnymi filmami. Jej prace prezentują krytyczne podejście do środowiska, urbanistyki i warunków społecznych. Od końca lat 90. bada odwiedzane przez siebie terytoria, aby zrozumieć, w jaki sposób współczesna cywilizacja przejmuje i przekształca środowisko. Martwi ją ewolucja miejsc i społeczności w neoliberalnym kontekście społeczno-politycznym, w którym aktualnie żyjemy. Jej praktyka artystyczna jest jednocześnie polityczna i poetycka, zaś granice między tymi pojęciami są celowo zamazywane, aby podkreślić ambiwalencję naszych relacji ze światem. Jej obrazy, jednocześnie pociągające i niepokojące, budzą dwuznaczne uczucia, odzwierciedlające nasze zakłopotanie i ukazujące wady zdehumanizowanego systemu. Prace Isabelle Hayeur były pokazywane na całym świecie. Artystka uczestniczyła w licznych wystawach, m.in. w Musée d’art. contemporain de Montréal, Narodowej Galerii Kanady (Ottawa), Muzeum Sztuki Współczesnej Massachusetts (North Adams), Neuer Berliner Kunstverein (Berlin), Canadian Cultural Centre (Paryż), Casino Luxembourg Forum d’art. contemporain (Luksemburg), Today Art Museum (Pekin).
Ursula Biemann
Ursula Biemann to artystka, pisarka i autorka wideo-esejów mieszkająca w Zurychu (Szwajcaria). Jej praktyka artystyczna to przede wszystkim praktyka badawcza, obejmująca m.in. badania terenowe w odległych zakątkach świata, gdzie artystka analizuje zmiany klimatu oraz ekologię ropy, lodu, lasu i wody. Rezultaty tych badań Biemann wplata w wielowarstwowe prace wideo, łączące rozległe, filmowe krajobrazy z materiałem dokumentalnym, poezją science-fiction i odkryciami naukowymi, aby w ten sposób opisać zmieniającą się rzeczywistość naszej planety. W ramach ostatnich badań terenowych artystka odwiedziła Amazonię i region arktyczny, zbierając materiały do prac wideo „Deep Weather” (2013), „Forest Law” (2014), „Subatlantic” (2015) i „Biosemiotic Borneo” (2016). Biemann jest redaktorką kilku książek, m.in. „Geography and the Politics of Mobility”, „The Maghreb Connection” i „Mission Reports”. Jej instalacje wideo są pokazywane w muzeach i na biennale sztuki na całym świecie, m.in. w Liverpoolu, Sharjah, Szanghaju, Mexico City, Dżakarcie, Salonikach, São Paulo, Stambule i Wenecji. Uczestniczy w kolaboracyjnym projekcie artystycznym i platformie medialnej World of Matter (
worldofmatter.net). Biemann uzyskała tytuł licencjata sztuk pięknych w School of Visual Arts i brała udział w Whitney Independent Study Program w Nowym Jorku (1988). Otrzymała doktorat honoris causa w dziedzinie nauk humanistycznych na Uniwersytecie w Umea (Szwecja) oraz Prix Meret Oppenheim, najważniejszą szwedzką nagrodę w dziedzinie sztuki.
Fiona Tan
Fiona Tan (ur. w Pekan Baru, Indonezja, w 1966 r.) studiowała w Hamburgu i Amsterdamie, a w pracy artystycznej posługuje się głównie obiektywem. Jest najczęściej kojarzona z wysmakowanymi instalacjami filmowymi i wideo, w których kluczową rolę, oprócz aspektów wizualnych, gra eksplorowanie pamięci, czasu i historii. Indywidualne wystawy Fiony Tan pokazywane były w muzeach i galeriach na całym świecie, m.in. w MCA Chicago, De Pont Foundation (Tilburg), Vancouver Art Gallery, Sackler Galleries (Waszyngton) i Aargauer Kunsthaus (Szwajcaria). W 1998 r. Tan zdobyła nagrodę J.C. van Lanschot w dziedzinie rzeźby, w 2004 r. – Infinity Award, a w 2000/2001 r. była stypendystką programu DAAD Berlin. Nominowano ją do nagród Deutsche Börse Photography i Artes Mundi. Jej prace znajdują się w wielu kolekcjach publicznych i prywatnych, m.in. w Tate Modern (Londyn), Stedelijk Museum (Amsterdam), Neue Nationalgalerie (Berlin), Schaulager (Bazylea), New Museum (Nowy Jork) i Centre Pompidou (Paryż). Fiona Tan mieszka i pracuje w Amsterdamie.