Ludwig – Requiem für einen jungfräulichen König, 1972; © Hans Jürgen Syberberg„Kiedy zdecydowałem się nazwać swój film requiem, zamierzałem nie tylko wystawić pomnik zmarłemu królowi, niezależnie od roli, jaką odgrywa on dziś jeszcze w powszechnym myśleniu. Pojęcie requiem odnosi się raczej do określonego systemu estetycznego, opartego o muzykę i muzyczne formy, wysnutego z mego sposobu myślenia o filmie jako o muzyce przyszłości.” (Hans Jürgen Syberberg)

Ludwig – Requiem für einen jungfräulichen König, 1972; © Hans Jürgen SyberbergLudwig – requiem dla dziewiczego króla to pierwsza część niemieckiej trylogii Hansa Jürgena Syberberga, którą kontynuował filmem Karl May a zwieńczył w 1977 r. dziełem Hitler, film z Niemiec. Film opisuje z jednej strony życie Ludwiga II Króla Bawarii jako osoby publicznej i historycznej a z drugiej strony jego rozwój wewnętrzny, bajeczną realizację fantastycznych krajobrazów oraz ucieczkę przed namacalnymi formami manifestującej się rzeczywistości. W nawiązaniu do rozdwojonej egzystencji króla, również film składa się z dwóch części, których strukturę wyznaczają poszczególne rozdziały. Z wyjątkiem kilku zaledwie sekwencji, akcja filmu rozwija się w studio, na tle tylnych projekcji przedstawiających zamki (lub ich projekty) oraz scenografie Richarda Wagnera, nie tyle ilustrujących życie Ludwiga co sprawiające, że namacalna staje się teatralność królewskich fantazji i stanów delirium. Film, którego kompozycja wyraża się językiem monologów tworzy wielowymiarowy, wizualno-dźwiękowy, historyczny kolaż, przedstawiający klęskę pewnej utopii.

Ludwig – Requiem für einen jungfräulichen König, 1972; © Hans Jürgen SyberbergIntegralną częścią tego świata są zarówno Wagner, trzy norny germańskiej mitologii i Ludwik XIV jak również Hitler oraz wywołane przez niego następstwa. Wszyscy oni funkcjonują nie jako historyczne postaci, lecz jako współtwórcy legendy Ludwiga II. Królewskie spojrzenie ożywia ich bądź też każe zastygnąć w bezruchu. Są elementami mitycznej, inspirowanej Brechtem opery. Syberberg nie dba ani o prawdopodobieństwo ani o chronologię znaną nam z filmów Viscontiego, czy u Käutnera i O. W. Fischera. Wagnera gra kobieta, Hitler tańczy polkę, właśnie ścięty na gilotynie Ludwig II zmartwychwstaje jodłując. Epiczna wyrazistość, zniekształcenie z efektem obcości, patos, ironia, sen i wizja, lecz także klarowność i synteza – Syberberg angażuje wszystkie te środki by uchwycić istotę Króla Bawarii, aby poprzez niego oddać sprawiedliwość pewnej koncepcji świata, widzianej przez pryzmat niemieckiego późnego romantyzmu, będącej zarazem pogrążającym się w ruinie koszmarem.

(opracowano na podstawie: „Syberberg. Film nach dem Film”, Hans Jürgen Syberberg, Ursula Blicke, 2008)

Film fabularny. Rok produkcji: 1972.

Format/czas trwania: 35 mm, kolor, 134 min.

Scenariusz i reżyseria: Hans Jürgen Syberberg.

Produkcja: TMS Film GmbH München.

Kierownictwo produkcji: Hartmut Bahr.

Zdjęcia: Dietrich Lohmann.

Dźwięk: Heinz Schürer.

Muzyka: Richard Wagner.

Montaż: Peter Przygodda

Obsada: Harry Baer, Balthasar Thomass, Hanna Köhler, Ingrid Caven, Ursula Strätz, Peter Moland, Peter Kern, Rudolf Waldemar Brem i inni