Otwarte wykłady Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia
19–20 października 2017
Galeria Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku
adres: Targ Węglowy 6 (wejście od ulicy Tkackiej)
Zagadnienie sztuki w przestrzeni publicznej jest od dawna znane i dyskutowane. Na przestrzeni ostatnich lat zaobserwować można dynamiczne zmiany w tym obszarze, które coraz większy nacisk kładą na aspekty związane ze społecznymi relacjami: partycypacją, ekologią czy funkcjonalnością obiektów. Jednym z projektów realizowanych przez Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA jest Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska. Po wielu latach współpracy z artystami, kuratorami i instytucjami miejskimi nie boimy się wyciągać wniosków i stawiać kolejnych pytań. Sztuka w przestrzeni miasta jest elemementem ważnym z wielu powodów. Wśród nich szczególnie ważne są apekty rewitalizacyjny, edukacyjny i integrujący. Podczas dwudniowych wykładów, realizowanych w ramach projektu „Artecitya“, wspólnie z ekspertami w dziedzinie sztuki w przestrzeni publicznej zastanowimy się, czy sztuka rzeczywiście czyni miasto lepszym, jakie działania w tym obszarze okazały się dobrą praktyką, a jakie ryzyko – i kiedy – niesie z sobą artystyczna aktywność w przestrzeni publicznej.
Carman Eifinger: Zapach koloru. Projekt czekający na realizację
Harmonogram wykładów
19 października 2017 (czwartek)
15:00–16:15 Jacek Dominiczak: „Miasto, architektura, sztuka — negocjacja czy dialog?“
16:30–17:45 Julia Draganović: „Metamorfoza miasta w przestrzeń wystawienniczą – tworzenie społeczności dla muzeum: Roxy in the Box. In and out w Kunsthalle Osnabrück. Studium przypadku” (wykład w języku angielskim)
18:00–19:15 Enrico Lunghi: „Jak sztuka współczesna może stymulować świadomość (zmieniającej się) przestrzeni miejskiej i historii” (wyklad w języku angielskim)
20 października 2017 (piątek)
14:00–15:15 Mirosław Duchowski: „Czy sztuka sprawia, że współczesne miasta stają się lepsze?”
15:30–16:45 Mathilde Billet: „Bellastock: od publiczności do użytkowników“ (wykład w języku angielskim)
17:00–18:15 Elżbieta Jabłońska: „Miejskie adoracje. Epizodyczne zdarzenia w czasie i przestrzeni.
Subiektywne refleksje nad sztuka publiczną w kontekście działań autorskich”
18:30–19:45 Piotr Czyż: „Czy miasto potrzebuje sztuki, czy sztuka potrzebuje miasta?”
Szczegółowy program wykładów
Jacek Dominiczak: „Miasto, architektura, sztuka — negocjacja czy dialog?“
Związki architektury miasta, architektury jego budynków i sztuki są niewątpliwe i istnieją od zawsze. Zmieniają się natomiast definicje tych dziedzin twórczości. Co więcej, te różne definicje powiązane są z kulturowymi prototypami postaci twórcy. Jak te zmiany wpływają na relacje pomiędzy miastem, jego budynkami i jego sztuką? Czy wymagają negocjacji, czy budują dialog? Jak ostatecznie wpływają na jakość miasta?
Jacek Dominiczak jest architektem i urbanistą, badaczem i nauczycielem akademickim. Jest autorem teorii Miasta Dialogicznego i praktycznej metody jego projektowania w oparciu o autorską formułę Kodu Lokalnej Tożsamości Miasta. Pracował w USA, Meksyku, Portugalii i Australii. Jest autorem wnętrz budynku Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia 2 w gdańskiej dzielnicy Nowy Port (2012). Od roku 2005 jest członkiem międzynarodowego zespołu Galerii Zewnętrznej Miasta Gdańska przy CSW Łaźnia zajmującej się sztuką w przestrzeni publicznej. Jest profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, na której prowadzi Pracownię Projektowania Wnętrz Miejskich dedykowaną studiom nad potencjałem Architektury i Miasta Dialogicznego.
***
W jaki sposób centra wystawowe starają się nawiązać kontakt z nową publicznością? Jak dzielnice zlokalizowane daleko od lokalnej sceny artystycznej mogą czerpać korzyści ze sztuki? Włoska artystka Roxy in the Box opracowała projekt przeznaczony dla swojego rodzinnego Neapolu, który próbuje przenosić na grunt innych miast. „In and out” łączy centra wystawowe ze społecznościami, które nie zawsze dysponują wiedzą z zakresu historii sztuki i mają dopiero przekonać się, jak sztuka może ulepszyć ich codzienne życie.
Julia Draganović – kuratorka zajmująca się sztuką współczesną. W swoich działaniach skupia się przede wszystkim na strategiach artystycznych związanych ze sztuką w przestrzeniach publicznych, praktykach społecznie zaangażowanych i nowych mediach. Była kuratorką wystaw w Niemczech, we Włoszech, Hiszpanii, USA i na Tajwanie, w tym projektów wystawienniczych Bologna Art First (2010–2012) oraz od 2009 roku Art Miami. Draganović jest członkinią jury Galerii Zewnętrznej Miasta Gdańska w Polsce, członkinią rady organizacji No Longer Empty w Nowym Jorku oraz Komitetu Naukowego Mudam Luxembourg. Jako jedna z założycielek kolektywu kuratorskiego i platformy dla sztuki współczesnej LaRete Art Projects odpowiedzialna jest za International Award for Participatory Art – nagrody przyznawanej za dokonania w dziedzinie sztuki partycypacyjnej ustanowionej przez Zgromadzenie Legislacyjne włoskiego regionu Emilia-Romagna. Zajmowała m.in. następujące stanowiska: Dyrektor Artystyczna Muzeum Sztuki Chelsea (Nowy Jork, 2005–2006) i PAN Palazzo delle Arti Napoli (2007–2009). Od listopada 2013 roku jest Dyrektorką Kunsthalle Osnabruck w Niemczech.
***
W ciągu ostatnich 30 lat miasto Luksemburg przeszło niesamowitą metamorfozę. Na przestrzeni mniej niż jednego pokolenia zmieniło się z niewielkiego prowincjonalnego miasteczka w kosmopolityczne centrum, w którym jak w soczewce skupiają się główne problemy miast przyszłości. Niektóre z nich stały się w ciągu ostatniej dekady tematem projektów artystycznych (Sous les ponts, le long de la rivière... w 2001 i 2004 r., Lady Rosa of Luxembourg Sanji Ivekovic, a także dzieła sztuki na płaskowyżu Kirchberg), które starały się zaprezentować bliższe, krytyczne (a nieraz humorystyczne) spojrzenie na obecną sytuację i konsekwencje toczących się gwałtownych zmian.
Luksemburczyk Enrico Lunghi studiował historię sztuki oraz historię na Université des Sciences Humaines w Strasburgu. Pracował jako asystent w Narodowym Muzeum Historii i Sztuki, następnie był dyrektorem artystycznym Casino Luxembourg – Forum d’art contemporain (1996–2008), a od 2009 do 2016 roku dyrektorem generalnym Mudam. Był kuratorem Wielkiego Księstwa Luksemburga na biennale w Wenecji w latach 1995 (Potemkin Lock Berta Theisa), 1999 (Chewing and Folding Projects Simone Decker) i 2007 (Endless Lust Jill Mercedes). W latach 2006–2011 pełnił funkcję przewodniczącego IKT (międzynarodowego stowarzyszenia kuratorów sztuki współczesnej). Aktualnie pracuje w Ministerstwie Edukacji i na Uniwersytecie Luksemburskim.
***
Sztuka jest naturalnym składnikiem, miejskiego ekosystemu. Ale czym jest współczesne, globalne miasto? Wiemy, że bezustannie podlega transformacji. Co wpływa na zmiany w społeczeństwach miejskich? Wykład będzie próbą opisu przykładowych form sztuki w miastach i ich społecznego oddziaływania oraz wskazania zauważalnych trendów i intuicji związanych z przyszłością, takich jak ekologia czy partycypacja.
Mirosław Duchowski – malarz i projektant przestrzeni publicznych. Profesor zwyczajny Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Łączy działalność artystyczną, projektową i naukowo-badawczą dotyczącą przestrzeni publicznej. Jest autorem wielu wystaw indywidualnych, około 100 projektów dotyczących sztuki i organizacji przestrzeni publicznych. Publikuje teksty naukowe oraz uczestniczy w znacznej liczbie sympozjów, konferencji i badań naukowych z zakresu sztuki i szeroko pojmowanego kulturoznawstwa. Uzupełniając listę działań Duchowskiego w przestrzeni publicznej, warto wymienić projekty i realizacje związane od połowy lat dziewięćdziesiątych z budową metra w Warszawie.
***
Bellastock jest stowarzyszeniem architektury eksperymentalnej działającym na rzecz waloryzacji terenów miejskich. Proponuje rozwiązania alternatywne wobec tradycyjnych rozwiązań konstrukcyjno-budowlanych. W swojej praktyce duży nacisk kładzie na aspekty związane z ekologią, przetwarzaniem i ponownym użyciem materiałów, dzielenia się wiedzą i praktyką, co uwzględnia kwestię integracji społecznej. W swojej działalności współpracują z francuskimi i międzynarodowymi szkołami, firmami, instytucjami publicznymi i organizacjami zaangażowanymi w projekty rozwoju miast i regionów.
Bellastock zostało założone w 2006 roku przez ówczesnych studentów, a obecnych absolwentów, Belleville School of Architecture, którzy w ten sposób chcieli zrekompensować sobie brak praktycznych doświadczeń w programie nauczania. W tym celu zorganizowali festiwal architektury polegający na utworzeniu eksperymentalnego, efemerycznego miasta. Dziś stowarzyszenie zatrudnia 8 pracowników i zrzesza setki aktywnych wolontariuszy.
Mathilde Billet jest architektką, absolwentką ENSA Paris La Val-de-Seine (2009). Dołączyła do Bellastock po 7 latach pracy we francuskich biurach architektonicznych, między innymi 2,3,4 i Encore Heureux, gdzie była kierowniczką projektu Circular Pavillion. Aktualnie pracuje w zespole ds. badań i rozwoju Bellastock jako ekspertka w dziedzinie ponownego wykorzystania materiałów budowlanych. W ciągu ostatnich dwóch lat kierowała też projektem w mieście Stains, który sytuował się na pograniczu architektury eksperymentalnej, integracji społeczneej i programowania kulturalnego. Billet od zawsze czuła specjalną więź ze sztuką. Zajmowała ją zwłaszcza kwestia ciał poruszających się w przestrzeni – uprawia performans taneczny i jest instruktorką jogi.
***
Jak widzi miasto artysta/artystka? Jak porusza się w przestrzeni? Czego doświadcza i czego szuka? Według jakiej zasady opracowuje kolekcje pozyskanych zdarzeń, obrazów, dźwięków? Przestrzeń publiczna, szczególnie miejska, mimo swojej pulsującej, dynamicznej ruchliwości wciąż oferuje nam niezagospodarowane luki. To one stają się bodźcem/inspiracją/impulsem dla sztuki. Porządek działań jest trudny do przewidzenia. Czasem skoncentrowany na wypełnieniu pustki, czasem na modyfikacji zastanego, a czasem na rezygnacji, konstruktywnym zaniechaniu, ograniczeniu.
Działając w określonym czasie, przypisani do miejsca realizujemy zlepek epizodów. Mniej lub bardziej istotnych manifestacji, niekiedy zupełnie niezauważalnych. W konglomeracie miejskości nie jest łatwo. Przyzwyczajeni do nieustającego skaningu potrzebujemy wciąż nowych doświadczeń i bodźców. Omiatamy wzrokiem rzeczywistość zaledwie zbliżając się do sedna. Czy spełniamy oczekiwania?
Elżbieta Jabłońska studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 1996 pracuje w Zakładzie Rysunku UMK w Toruniu, gdzie prowadzi zajęcia z rysunku intermedialnego. Brała udział w wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych. W jej dorobku znajdują się działania długofalowe oparte na współpracy z instytucjami kultury i publicznością, projekty aktywizujące różne środowiska, realizacje kuratorskie oraz performanse i działania czasowo – przestrzenne.
***
Wykład będzie dotyczył problematyki obecności sztuki w przestrzeni publicznej i jej realnego wpływu na życie mieszkańców. Czy każde zamierzenie artystyczne zmierza do tego, by realnie oddziaływać na odbiorców, czy czasem jest – niestety – tylko realizacją prywatnych ambicji artystycznych twórcy, który nie zważa na odbiorcę? Na wykładzie poszukiwać będziemy kryteriów oceny takich zjawisk i poszukiwać ich przyczyn we współczesnej kulturze.
Piotr Czyż – architekt i filozof, nauczyciel akademicki na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. Naukowo zajmuje się społeczną rolą architektury oraz kulturowym zapleczem modernizmu i postmodernizmu. Konsultant na wielu warsztatach w Trójmieście, uczestnik inicjatyw miejskich. Współzałożyciel i prezes stowarzyszenia Inicjatywa Miasto. Jeździ holendrem.
***
Liczba miejsc ograniczona, obowiązują zapisy. Na zgłoszenia czekamy do 18 października do 15:00 pod adresem zapisy@laznia.pl.
Wykłady realizowane są w ramach projektu Artecitya dofinansowanego przez Kreatywną Europę
Organizator: Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku
Partner: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
BIP