Rezydencja artystyczna

Julita Wójcik

październik – grudzień 2018
 
 
Rezydencja artystyczna Julity Wójcik w Strasburgu odbywa się w ramach prowadzonego od 2011 roku projektu wymian rezydencji artystycznych przez stowarzyszenie Apollonia – European Art Exchanges ze Strasbourga, Miasto Strasbourg, Miasto Gdańsk oraz Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA. W poprzednich edycjach wśród polskich artystów znaleźli się: Dominika Skutnik, Dorota Walentynowicz, Michał Pecko, Angelika Fojtuch, Grzegorz Stefański, Urszula Kozak, Eliza Proszczuk. W Gdańsku gościliśmy: Ahmeta Dogana, Patricka Bognera, Jia Qiu, Dorothee Haller, Yiumsiri Vantanapindu, Stephane Clor, Elise Alloin. Równolegle, na rezydencji artystycznej w Gdańsku przebywa Hélène Thiennot. Tematem przewodnim rezydencji jest analiza miasta oraz różne oblicza jego transformacji, z wykorzystaniem projektów w przestrzeni publicznej i partycypacji społecznej.
Podczas pobytu w Strasburgu artystka pracuje nad projektem Miraż.

 

MIRAŻ

Najnowsze badania przyczyn katastrofy statku pasażerskiego Titanic, który zderzył się z górą lodową na Atlantyku i zatonął w 1912 roku, wskazują jako jedną z przyczyn - zaistnienie zwodniczego zjawiska mirażu, które uniemożliwiło dostrzeżenie w porę zbliżającej się do statku góry lodowej. Miraż to zwykłe, zadziwiające, piękne, magiczne czasem zabójcze złudzenie optyczne, które pozwoliło płynąć Titanicowi wprost na niewidoczną górę lodową. Spektakularny efekt mirażu - niezwykle gwiaździsta noc odbijała się w lustrze wody tworząc idealne warunki żeglugowe, które ostatecznie stały się przyczyną pięknej i spektakularnej katastrofy.

Wbrew powszechnej opinii o złudności, miraż jest prawdziwym obrazem, lecz nie przestrzeni, ale zjawiska optycznego, jakie widzi patrzący. Patrzący staje się ofiarą złudzenia optycznego – miraż go okłamuje. Choć może trafniej było by napisać, że patrzącego okłamuje jego własny mózg.

W sferze symbolicznej miraż to nieziszczalne marzenie, złudna nadzieja lub pozorny obraz roztaczany przed kimś nieświadomym.

W Strasburgu artystka prowadzi poszukiwania lokalnego mirażu jak i zasłoniętej przez niego góry lodowej. Mirażem można nazwać obraz zamożnego europejskiego miasta, jaki jawi się przyjezdnym. Swoją uwagę kieruje na analizę mirażu w kontekście oblicza transformacji i jego społecznych konsekwencji, zwłaszcza tych poniesionych przez ludzi. Patrzy przez pryzmat mirażu na przestrzeń publiczną, sposoby projektowania miasta, urbanistyki związanej z powstaniem nowych dróg i budynków. Artystka skupia się na poszukiwaniu przyczyn powstawania mirażu, spoglądając na to, co złowieszczego kryje się pod obiecująco wyglądającą fatamorganą.

Podczas kilkutygodniowego pobytu Julity Wójcik na rezydencji artystka zainteresowała się problematyką, która wydaje się być wyjątkowo aktualna i obecna.

Turyści w mieście jako miraż samego Miasta?

 

Artystka mieszka w samym centrum Strasburga przy ulicy Grand Rue 122. Dzielnica - wyspa odizolowana kanałami rzecznymi. Małe miasto w Wielkim mieście. Stare miasto, którego rytm tworzony jest w większości przez turystów. Na ulicach, w sklepach, muzeach, restauracjach, piekarniach, cukierniach, miejscach noclegowych - hotelach, pokojach do wynajęcia ... My wszyscy - turyści, tymczasowi goście dzielimy marzenie - miraż – że, patrzymy na oryginalną tkankę miejską i ‘mieszczan’ – lokalną społeczność. Czy to jest to co  naprawdę widzimy? Czy raczej życie wykreowane przez gości, europejskich parlamentarzystów i innych zagranicznych turystów, a nie przez samych mieszczan?
Jak daleko ten turystyczny ruch zmienia miasto? Przekształca go w swoistą "makietę" - własną chimerę? Co dziś znaczy być mieszczaninem? Może łatwiej jest znaleźć i zdefiniować turystę lub "tymczasowego mieszczanina” i nazwać go „Airbnburgher” („Mieszczanin Airbnb")? 

 

 

Julia Wójcik

Urodzona w 1971 w Gdańsku, gdzie mieszka i pracuje. Absolwentka Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni Orłowie (1991) oraz Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, dyplom w pracowni prof. Franciszka Duszeńki (1997). Wielokrotna stypendystka Ministra Kultury (1995/6, 2001, 2003, 2005, 2007) oraz Fundacji Kultury (2001), Miasta Gdańska (2002, 2018), Marszałka Województwa Pomorskiego (2003). Otrzymała m.in.: nagrodę Paszport Polityki (2012) oraz Royal Scottish Academy Award (2013). Rezydentka m.in.: Art in General w Nowym Jorku (2006) Visegrad Found (Praga 2010), Megaprojektu Brazylia Instytutu Adama Mickiewicza (Belo Horizonte 2016). Jej prace znajdują się w kolekcjach publicznych m.in. w: Zachęcie - Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowym w Warszawie, kolekcji Miasta Gdańska dla NOMUS - Muzeum Narodowego w Gdańsku, HorseCross w Perth/Szkocja, The Israel Museum w Jerozolimie/Izrael.

Autorka m.in.: Tęczy z Placu Zbawiciela (2012-2015), szydełkowanego Falowca (2006), czy akcji Obieranie ziemniaków (2001) w Małym Salonie Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie. Jej prace prezentowane były na licznych wystawach w kraju i za granicą. Niedawno w Trójmieście odbyły się jej dwie wystawy indywidualne: Bez widoków w Gdańskiej Galerii Miejskiej (2016) oraz Niedzielne popołudnie w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie (2018).
 
Wiele jej prac przybiera wyraźnie społeczno-polityczny charakter: Pozamiatać po włókniarkach (Łódź 2003), Bogactwo (Katowice 2011), Bezwidokówki (2012,2016) czy Wróżby ekonomiczne (Belo Horizonte/Brazylia 2016). Temat opresji ekonomicznej artystka podjęła także w najnowszym projekcie Ekonomicznych epitafiów, które  można odnaleźć na zapomnianym gdańskim cmentarzu na Szubienicznej Górze.